Niezwykła perła śląskiej przyrody rezerwat "Łężczok" znajduje się nieopodal Słonecznego Stoku w dolinie Odry. Został utworzony w 1957 roku dla ochrony wielogatunkowego lasu łęgowego i pocysterskich stawów rybnych. Zajmuje powierzchnię 408 ha i należy do największych w Polsce. "Łężczok" jest rezerwatem specyficznym i wyjątkowym, stworzonym i prowadzonym przez destrukcyjne działanie cywilizacji. Setki lat temu okoliczni mieszkańcy wylesili tereny obecnego rezerwatu i zaczęli użytkować je rolniczo. Chcąc nawadniać swe pola próbowali zmusić Odrę, by występowała ze swych brzegów. Regularne podtopienia sprawiły, że ponownie zaczęła pojawiać się tu puszcza i teren zalewowy przestał być atrakcyjny dla upraw rolnych. Założycielami stawów łężczokowych były bobry, które teren puszczy szybko zaczęły przekształcać na swoje potrzeby. W XIII wieku ludzie zorientowali się, że ten teren można wykorzystać do hodowli ryb. Powszechnie uważa się, że budowniczymi łężczokowych stawów byli cystersi, ale źródła historyczne tego nie potwierdzają. Cystersi pojawili się w nieopodal "Łężczoka" w Rudach, ale dopiero 100 lat później. Zapewnie jednak korzystano z ich wiedzy merytorycznej o gospodarce rybnej. Od założenia stawów prowadzono tu bardzo intensywną hodowlę ryb. Już w XV i XVI wieku stawy zarybiano tysiącami sztuk narybku. Działalność człowieka całkowicie zmieniła charakter tego terenu. To człowiek wybudował tu groble w celu piętrzenia wody, uregulował istniejące i wybudował nowe cieki wodne w celu zaopatrzenia stawów rybnych w wodę, wyposażył stawy w budowle i urządzenia służące do regulacji poziomu wody, umożliwiające napełnianie i osuszanie stawów. Na groblach posadzono drzewa dęby, buki i lipy, które dziś mają wartość pomnikową. Z czasem zaczęto tu rozwijać także łowiectwo. W literaturze zachowały się liczne wyczyny łowieckie na Łężczoku m.in. niemieckiego cesarza Wilhelma II. W 1945 r., w wyniku nacjonalizacji, obszar Łężczoka trafił do dwóch właścicieli Państwowego Gospodarstwa Rolnego (PGR), które przejęło grunty rolne i stawy oraz Państwowego Gospodarstwa Leśnego (PGL), które przejęło lasy. Nie było żadnego pomysłu na jego rozwój, więc utworzono rezerwat i zakazano działalności rybackiej i łowieckiej. Zaprzestano nawet prowadzenia cięć drzewostanu. Powróciła puszcza i zaczęły się problemy. Niektóre groble zaczęły przeciekać, niektóre zostały rozerwane. Tworzyły się dzikie, niekontrolowane rozlewiska wodne. Istniało realne ryzyko, że spływająca ze stawów woda zaleje okoliczne wsie i spłynie w kierunku Odry. W 2009 r. podjęto decyzję, że musi tu wrócić gospodarka rybacka i człowiek musi mocno zaingerować w rezerwat, żeby go utrzymać. Dzięki unijnemu dofinansowaniu naprawiono łącznie ponad 3,5 km grobli i wymieniono 6 urządzeń hydrotechnicznych, tak zwanych mnichów, wyremontowano denne rowy do spuszczania wody i odławiania ryb; z nadmiaru ziemi wybudowano 12 wysp dla ptaków, a na skraju największego stawu o nazwie "Salm Duży" wybudowano platformę widokową. Prowadzenie remontu wymagało użycia ciężkiego sprzętu budowlanego. Budziło to wiele obaw i kontrowersji, ale zaledwie jeden sezon wegetacyjny wystarczył, żeby ślady remontu zupełnie zabliźnić: na stawy wróciły tysiące ptaków, a na nowych wyspach pojawił się dawno nie widziany tutaj gatunek rybitwa rzeczna. Do rezerwatu wrócili rybacy, a w stawach znów zagościł karp królewski. Najcenniejszym składnikiem przyrodniczym "Łężczoka" jest świat ptaków. Na terenie rezerwatu bytuje ponad 200 gatunków ptaków (czyli połowa żyjących w Polsce), z czego większość to gatunki lęgowe (ponad 120 gatunków). Spotkać tu można bociana czarnego, kanię czarną, perkoza, trzmielojada, kormorana, orlika krzykliwego i gęś gęgawę. Fauna ssaków rezerwatu reprezentowana jest przez typowe gatunki leśne: dzika, sarnę, kunę, łasicę, wiewiórkę, borsuka, lisa, jeża i liczne gryzonie. W rezerwacie stwierdzono 10 gatunków nietoperzy. W zarybionych stawach poluje wydra europejska. Nie brakuje też gatunków obcych polskiej faunie piżmaka amerykańskiego i norki amerykańskiej. W sąsiedztwie rezerwatu wielokrotnie stwierdzano ślady bytowania bobra europejskiego. W Łężczoku żyje liczna grupa płazów i gadów związanych ze środowiskiem wodnym. Wiosną głośny rechot żab stanowi uzupełnienie ptasiego koncertu. W wodach występują liczne gatunki żab, ropuch i traszek. Spośród gadów na uwagę zasługują padalec, zaskroniec, żmija zygzakowata oraz liczne jaszczurki. O przyrodniczej wartości "Łężczoka" stanowi bardzo duża ilość różnorodnych zbiorowisk roślinnych skupiona na stosunkowo małym obszarze. Rozpoznano tu ponad 40 zbiorowisk, w zdecydowanej mierze związanych z wodą. W zbiorowiskach wodnych spotkać można dwa gatunki ciepłych wód, będące pod ścisłą ochroną. Pierwszym z nich jest pływająca wodna paproć salwinia, dryfująca po stawach w postaci kożucha o pistacjowej barwie. Drugą, cenną rośliną pływającą jest kotewka orzech wodny, niezwykle rzadka, reliktowa roślina. Przez teren rezerwatu przechodzą również dwa długodystansowe szlaki turystyczne: Szlak Husarii Polskiej z Będzina do Krzanowic, upamiętniający przemarsz wojsk króla Jana III Sobieskiego na Wiedeń oraz Szlak Polskich Szkół Mniejszościowych, przebiegający z Chałupek do Bierawy.
